door Marianne Kohsiek
Heroriëntatie. Verbinding. Circulair denken. Collaborative consumption. Zwijgende vernieuwers. Zomaar wat termen uit de TrendRede 2012, die op dinsdag 13 september jl. werd uitgesproken in Seats2meet in Utrecht. De TrendRede, samengesteld door elf toekomstdenkers, schetst een beeld van huidige ontwikkelingen en laat zien wat dit betekent voor de (nabije) toekomst.
Trendwatcher Richard Lamb beet als dagvoorzitter het spits af en stelde Tom Kniesmeijer, de geestelijk vader van de TrendRede, voor aan de ruim 230 aanwezigen.
Woedevulkaan
In de TrendRede worden drie trendlijnen neergezet: ontwikkelingen die de toekomst kleuren. Zo is daar de woedevulkaan, het besef dat er fundamenteel iets verkeerd zit. “Er waart een vertrouwenscrisis in de samenleving,” spreekt trendwatcher Tony Bosma uit. De maatschappelijke kloof tussen hoop en wanhoop, die in de TrendRede van vorig jaar werd beschreven, is verder verdiept. Het lijkt erop dat de verspreiding van hoop ten aanzien van de toekomst de verbreiding van wanhoop niet heeft kunnen voorkomen. Sterker nog, de ontwikkeling gaat van wanhoop naar woede.
Stap opzij
De reacties op het besef dat de oude systemen niet meer voldoen, zijn divers. De trendwatchers zien de opkomst van zwijgzame vernieuwers: zij die de leiders de rug toekeren, het heft in eigen hand nemen en zwijgend een nieuwe richting inslaan, activisme en lijdzaamheid voorbij. Hilde Roothart geeft inzicht in deze trend, waarbij oude patronen opzij worden geschoven. “Delen is het nieuwe hebben en toegang is belangrijker dan bezit”.
Cirkel van vertrouwen
Ronald van den Hoff beschrijft vervolgens hoe het de trendwatchers het holistisch en coöperatief denken zien toenemen. “Als reactie op de vele ontspoorde instituten binnen de samenleving gaan we op zoek naar de kleinst mogelijke schaal om een behoefte in te vullen. Hoe kleiner we de cirkel kunnen trekken hoe meer overzicht en hoe meer vertrouwen”. En binnen die cirkels van vertrouwen kan geëxperimenteerd worden en ontstaan innovaties. Zo kan innovatief Nederland een laboratorium worden voor de rest van de wereld.
Toekomstvisie
De toekomstdenkers pleiten voor het leggen van verbindingen. Verbinding met anderen om de woedevulkaan tot bedaren te brengen. Verbinding met jezelf om in rust en met zelfonderzoek een toekomstvisie te ontwikkelen en tot wasdom te brengen. Die toekomst biedt volop mogelijkheden voor vernieuwing, innovatie en het herijken van ons innerlijk kompas. Daarmee zullen de oude systemen overboord worden gezet.
2012 jaar van de Verbinding!
Maar hoe zit het met die oude instituties? Is ons financiële systeem nog tien jaar houdbaar? De meerderheid van de trendwatchers denkt van niet, in de zaal zijn de meningen ook verdeeld. Hoewel… iedereen is het er over eens dat het huidige systeem zijn langste tijd heeft gehad en dat we naar een alternatief zullen bewegen. Er worden interessante ideeën naar voren gebracht: nieuwe ruilmiddelen, natuurrampen met een louterende werking, leven vanuit overvloed in plaats vanuit schaarste.
De TrendRede 2012 biedt stof tot nadenken, inspiratie en discussie. Eigenlijk is het verplicht leesvoer voor iedereen die is geïnteresseerd in de maatschappelijke en economische groei van Nederland.
Lees de gehele TrendRede 2012
Ik denk dat de ontwikkeling een vervolg is van het individualiseren, wat al jaren in Nederland aan de gang is. Doordat mensen individueel gaan handelen, wordt het bereik kleiner, wat resulteert in een soort nationaal verlangen naar kleinschaligheid. Het ultieme poldermodel.
Misschien krijgen straks de biologische boeren (altijd weer leuk die term, wat staat t.o. biologisch? Chemisch? Kunstmatig?) weer meer ruimte om kleinschalig te boeren. Dan hoeven we maar een paar straten te fietsten om hun producten te kopen, gezond eten en extra lichaamsbeweging. Door de uitbreiding van natuur ook nog mooi landschap.
En we krijgen dan weer een lokale timmerman, loodgieter, kruidenwinkel, zelfsturende dorpsgemeenschappen, thuisbioscoop… Ik denk dat ik dat wel leuk zou vinden. Als ik dan de huur kan betalen door zelf de buitenkant van mijn huis te schilderen, prima.
Als we ruilhandel accepteren moet er wel een ander belastingsysteem komen, want we blijven natuurlijk sociaal maatschappelijke verantwoordelijkheden houden, zoals inter-stedelijk vervoer, ziekenhuizen, internet.
Maar gaan we dan vooruit of achteruit? Misschien achteruit in de tijd, maar vooruit in welzijn.
Heel leuk dit te lezen. Mijn zoon van 15 heeft al ingezien dat de huidige manier van samenleven niet voor hem is. Hij is al enige tijd bezig om met vrienden van dezelfde leeftijd toekomstplannen te maken voor een eigen gemeenschap waar ze samen een stuk grond bezitten en zoveel mogelijk zelfvoorzienend zullen zijn. Voor hen hoeft dit niet noodzakelijk in Nederland te zijn. Ze kiezen dan ook ervoor om niet hun school (Havo) af te maken en zodra het kan over te schakelen naar het MBO om een vak te leren waar ze later iets aan hebben om een bijdrage te leveren aan hun eigen kleinschalige samenleving. De trendwatcher heeft gelijk….