Morgen maak ik hem af!

Morgen maak ik hem af! Leven en werken van de directiesecretaresse. Dit boek kocht ik in 2012 ooit tweedehands, omdat het niet meer in de winkel te krijgen was. Ik wist niet echt wat ik kon verwachten, maar ik was erg benieuwd. Verhalen uit ‘het veld’, geschreven door een secretaresse, voor secretaresses. Daar zijn er niet veel van.

Het boek is geschreven door een secretaresse voor secretaresses en ook voor hun managers. Voor de secretaresses omdat het zeker herkenbaar is. Voor de manager omdat het een spiegel kan zijn. Tussen alle managementboeken zal ook dit exemplaar zeker niet misstaan; het geeft in elk geval een blijk van zelfkennis en een beetje zelfspot.

Waarom dit boek?

De verhalen zijn ongelooflijk leuk, en ongetwijfeld heel herkenbaar voor de secretaresses. Het boek kent de vraag “hoe noem ik mijzelf?”, nog steeds een actueel onderwerp. Immers, #ONTSECRETARESSEN speelt hierop in met artikelen en blogs, workshops en kennisdeling. Dit varieert van “Heeft een secretaresse recht op een visitekaartje?” tot “Wat mag een training voor een secretaresse kosten (en wat niet)?”. Ook is dit een persoonlijk boek, met persoonlijke ervaringen. Ervaringen die de schrijfster met ons wil delen, en daarmee een uniek kijkje in de secretariële topkeuken geeft.

Dit boek gaat over iemand die bewust voor het secretaressevak heeft gekozen, en er trots op is dat ze dit vak op hoog niveau uitvoert. Ze schrijft over haar baas, een term die de secretaresse anno nu niet meer uit haar mond krijgt. Toch wordt het gebruik van dit woord naar mijn idee nergens vervelend. Sterker nog, met de kennis van nu is het interessant om te zien hoe de secretaresses zich hebben ontwikkeld en nog steeds ontwikkelen. Alleen al daarom is het boek een aanrader.

De hoofdrolspeler

Het verhaal draait om Katharina Münk, de schrijfster. Een directiesecretaresse pur sang, werkend op hoog niveau. Ook is er een aantal managers, directeuren, CEO’s. Nu eens de ‘lijdende voorwerpen’. De wereld is – voor heel even – omgedraaid.

Intelligentie en schoonheid zijn twee begrippen die in de hersens van een man niet samengaan – behalve als elkaars tegenpolen.

Hoewel er in secretaresseland veel verandert en veel secretaresses zich graag verder ontwikkelen, is dat bij het management, maar ook bij sommige secretaresses, nog niet altijd goed doorgedrongen. Nog steeds is er een aantal managers dat liever een mooie meid voor zijn deur heeft zitten dan iemand die inhoudelijk sterk is. En nog steeds zijn er secretaresses  die prima tevreden zijn met hoe hun functie op dit moment ingevuld en uitgevoerd wordt. Dit boek laat zien dat het belangrijk is dat je jezelf in elk geval inleest in de bedrijfskritische stukken, alvorens je deze aanbiedt aan je manager. Zelfs als je bij de groep hoort die prima tevreden is met hoe je het werk invult.

Het verhaal

“Morgen maak ik hem af!” is niet alleen de titel van het boek, maar ook een gedachte die zij kreeg na het zien van allerlei tekeningen die een van haar managers maakte van zijn mededirectieleden, en die zij mocht ordenen en archiveren. Het illustreert hoe een secretaresse over haar leidinggevende kan denken, terwijl zij haar gezicht in de plooi houdt en hem de allerliefste glimlach schenkt. Het gaat over de topmanager die slechts in zijn eigen werkkamer zichzelf kan zijn, al dan niet in het bijzijn van zijn secretaresse. Het gaat over de vrouw van de topmanager, die zij regelmatig spreekt om er voor te zorgen dat de overgang tussen thuis en werkplek soepel verloopt. En omdat het ietwat gedateerd is, gaat het ook over de nieuwe elektronische gadgets die de topmanager zichzelf toebedeelt en daarmee zijn complete planning geheel zelfstandig overhoop gooit. Een fenomeen dat nog steeds voorkomt.

Ik vermoed dat ik niet de enige secretaresse ben die voortdurend op zoek is naar een zwaarder etiket of extra toelichting. Bovendien hechten wij aan eerlijkheid en precisie – wij lopen uit plichtsbesef langs de rand van de afgrond.

Herkenbaar? Zeker. Als het management het niet zo nauw neemt met een bepaalde arbeidsethiek, dan heeft dat rechtstreeks zijn weerslag op de secretaresse. Misschien zal zij er niet rechtstreeks op aangesproken worden, maar opmerkingen als “Zij werkte voor hem, zij moet dit-en-dat geweten hebben en zij heeft er niets over gezegd” zullen ongetwijfeld worden gemaakt. Met een chef die het niet zo nauw neemt met de arbeidsethiek, kun je zelf zomaar bestempeld worden als een onbetrouwbaar persoon. Alleen maar omdat je voor iemand werkt(e).

Een van de kernkwaliteiten van de secretaresse is discretie. Vaak is dit een harde eis in het beroep. Soms kom je echter in een situatie terecht waarvan je denkt ”

Hoe overwin je dat moment waarop je je discretie en het onrecht aan de grote klok hangt?

Je moet het kunnen: zaken zien en er soms aan meewerken, waarvan je weet dat er grote gevolgen aan (kunnen) hangen, maar waar je niets over zegt. Omdat deze zaken discretie vereisen. Achteraf troost je dan de getroffen collega’s, sta je geduldig de benadeelde klanten te woord en dank je de partij die jouw baas een extra voordeeltje geeft extra vriendelijk. Dat kan behoorlijk op je gemoedsrust werken, en ook dit onderdeel van het vak wordt niet overgeslagen.

Er zijn nog steeds veel raakvlakken met de manier waarop het vak wordt uitgeoefend en hoe er tegen de secretaresse wordt aangekeken. Dat is sinds 2008 niet veranderd. Wat wel is veranderd, is hoe de secretaresse zelf tegen het vak aan kijkt.

Als er mensen doorverbonden willen worden en daarbij niet langer de naam van de directeur maar die van zijn secretaresse noemen, dan blijkt daaruit dat zij ze al goed heeft getraind. Die laatste horde naar de directeur nemen die mensen niet meer.

Het gaat echter niet alleen om mensen “trainen”. Want om als secretaresse serieus genomen te worden, dien je ook daadwerkelijk inhoudelijke kennis van het werk van de directeur te hebben. Immers, alleen dan kun je vragen goed beantwoorden? En het verkrijgen van inhoudelijke kennis: daar ben je zelf bij, dat kun je leren. En het hebben van inhoudelijke kennis kan jouw meerwaarde zijn voor je leidinggevende. Immers, met inhoudelijke kennis ben je een ontzettend goede sparringpartner. Dat was toen zo, en is nu niet anders.

De mens achter de manager

Dat een topmanager – hoe belangrijk hij ook is – in het dagelijks leven ook een mens met menselijke trekjes is, weet de (directie)secretaresse als geen ander.

Daar stond hij dan in zijn werkkamer, net als die beroemde vogel in zijn gouden kooi – alsof die zwengelend op zijn met fluweel gevoerde stok over iedere slag van zijn vleugels apart moest nadenken.

Immers, de secretaresse brengt ontzettend veel tijd met “haar” manager door en kent hem soms beter dan zijn eigen vrouw. Hoe je jezelf ook ziet, je bent altijd de extra vrouw naast de manager. Vanwege deze bijzondere band moet je weten hoe je hiermee omgaat, waar de grens ligt.

En…

De echte kanjers doen in alle stilte hun werk. Zonder ophef, zonder commentaar. Vaak wordt de invloed van zo’n sparringpartner in het voorgeborchte onderschat. Waarom eigenlijk?

Een goede vraag, waar meerdere mogelijke antwoorden voor zijn. Het is goed dat de secretaresse zichtbaar wil worden, erkend wil worden, maar moet de secretaresse per se in de spotlights staan? Is dat wel onderdeel van het vak? En wat doet de secretaresse zelf om een plekje in de spotlight te verdienen? Enige reflectie is hier zeker op z’n plaats.

Zij is het, die de map met lopende zaken onderhoudt, niet hij. Strategie is niet voor niets in bijna alle talen een vrouwelijk zelfstandig naamwoord.

En zo is het maar net.

Loting

Geïnteresseerd in dit boek? De uitgeverij Scriptum stelt drie exemplaren beschikbaar om te verloten onder de leden van deze community. Stuur hiervoor een mail naar Janneke met je naam en jouw reden in maximaal 100 woorden waarom jij dit boek zou moeten ontvangen. Je kunt tot en met 24 december 23:59 meedoen.

Dankzegging: deze recensie is geschreven met medeweten van de uitgeverij. De uitgeverij heeft toestemming aan de auteur gegeven citaten uit het boek te gebruiken. Morgen maak ik hem af! Leven en werken van de directiesecretaresse (ISBN 9789055945900).